به گزارش فارس، اخیرا در داخل کشور برخی محافل رسانه‌ای و سیاسی فضایی را ایجاد کرده‌اند که گویا حل مشکلات سیاسی 34 ساله با آمریکا و برقراری رابطه دیپلماتیک با این کشور تمام معضلات موجود بالاخص در عرصه اقتصادی را حل کرده و منجر به رفاه بیشتر می‌شود.

فارس در این خصوص به بررسی شرایط دو کشوری می‌پردازد که هم رابطه دیرینه با ایالات متحده دارند و هم مستقیما از این کشور کمک‌های مالی دریافت می‌کنند: «مصر و پاکستان.»

خصوصیت این مطالعه موردی این است که دو کشور مزبور از نظر منطقه‌ای و فرهنگی به ایران تا حدودی نزدیک هستند. گزارش مصر پیش‌تر تقدیم حضور مخاطبان گرامی شد و اکنون توجه مخاطبان فارس را به وضعیت پاکستان، دیگر متحد دیرینه ایالات متحده جلب می‌کنیم.

* سابقه رابطه ایالات متحده با پاکستان

اسلام‌آباد در طول دوران جنگ سرد همواره در اردوگاه بلوک غرب و از متحدین واشنگتن در برابر مسکو محسوب می‌شد. در شرایطی که در دوران جنگ سرد هندی‌ها به سمت بلوک شرق تمایل داشتند، پاکستان که موجودیت خود را همواره از سوی دهلی‌نو در خطر می‌دید تلاش کرد تا با نزدیک شدن به بلوک غرب، امنیت خود را تضمین کند.

در عین حال، پاکستان از کشورهایی است که در فهرست دریافت‌کنندگان کمک‌های سالانه از دولت آمریکا قرار دارد. در دوران اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی، پاکستان و ایالات متحده همکاری نزدیکی علیه نیروهای شوروی با یکدیگر داشتند و در تقویت گروه‌هایی نظیر طالبان تشریک مساعی می‌کردند. سازمان اطلاعات ارتش پاکستان در تشکیل طالبان نقش به‌سزایی داشت و حتی تا این زمان نیز ارتباطاتش با شبه‌نظامیان طالبان به طور کامل قطع نشده است.

پس از وقایع یازده سپتامبر پاکستان نیز به جرگه متحدین واشنگتن در مقابله با آنچه تروریسم خوانده می‌شد پیوست و حتی علیه طالبان نیز اقداماتی را صورت داد.

اتحاد واشنگتن و اسلام‌آباد را می‌توان کلاسیک و دیرینه دانست و بنابراین وضع رفاه مردم در این کشور می‌تواند بیان‌گر رفاه عمومی در کشوری متحد با ایالات متحده باشد. 

* رفاه مردم پاکستان

در سال 2006، آمارهای رسمی نشان می‌داد که حدود 23 درصد از مردم پاکستان زیر خط فقر زندگی می‌کنند اما آمارهای غیررسمی نشان می‌دادند که در این کشور 28 درصد مردم زیر خط فقر زندگی می‌کنند. بنابراین بیش از یک پاکستانی از هر 4 نفر زیر خط فقر زندگی می‌کنند.

هموطنان ما حتما در بسیاری از خیابان‌های پایتخت و شهرهای دیگر ایران متکدیان پاکستانی را دیده‌اند که برای رفع نیازهای اولیه خود رنج مهاجرت غیرقانونی به ایران و تکدی‌گری را بر خود هموار کرده‌اند. ظاهرا اتحاد با ایالات متحده ضامن آن نیست که شهروندان کشوری به تکدی‌گری دچار نشوند.

از دیگر سو، بیش از 40 درصد از بزرگ‌سالان پاکستانی از بی‌سوادی رنج می‌برند و بیکاری رسمی در پاکستان بیش از 20 درصد است. در تمام آمارهای اقتصادی وضعیت زنان از مردان به‌مراتب بدتر است. بی‌سوادی در بین زنان حدود 57 درصد است.

بر اساس نمودار زیر که در 18 اکتبر سال گذشته میلادی منتشر شده شرایط در پاکستان بسیار بدتر است. بر اساس آمار منتشر شده در این نمودار در حالی که 15 میلیون پاکستانی ثروتمند و 25 میلیون نفر بالاتر از طبقه متوسط هستند، 65 میلیون در حد پایین‌تر از متوسط زندگی می‌کنند و 65 میلیون نفر دیگر در فقر شدید به‌سر می‌برند.

در شرایطی وضعیت فعلی در پاکستان خود را نشان می‌دهد که میلیون‌ها دلار کمک از سوری کشورهای غربی و نهادهای بین‌المللی به‌سوی سرزمین 65 میلیون گرسنه سرازیر می‌شود و کسی نمی‌داند که این پول‌ها دقیقا چه می‌شوند اما مرگ عده‌ای از شهروندان در کنار خیابان‌های لاهور و دیگر شهرهای پاکستان محرز است.

پاکستان نه در تحریم به این حال و روز افتاده و نه رابطه‌اش با ایالات متحده خصمانه بوده است.

از نظر خشونت و ناامنی هم که وضعیت پاکستان خراب‌تر از آن است که نیازی به تشریح داشته باشد. بمب‌گذاری‌های متعدد، برخوردهای فرقه‌ای، مشکلات گسترده با طالبان پاکستان، کشتار شیعیان تنها به خاطر باورهایشان و ... اتفاقات روزمره‌ای است که در پاکستان رخ می‌دهد.

پاکستان به محل نشر افکار افراط‌گرایانه سلفی در منطقه تبدیل شده است. تندروترین وعاظ سلفی از این کشور تعالیم خود را برای پیروان سبک‌سر خود در اقصی‌نقاط جهان تبیین می‌کنند. در واقع پاکستان به محل تولید و تکثیر افکار تروریستی و افراطی بدل شده و این در حالی است که هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی هر روز تعدادی از شهروندان پاکستانی را به جرم تروریسم قتل عام می‌کنند.

این تصویری از وضعیت کلی پاکستان است. در این تصویر تنها چیزی که نیست رفاه برای مردم عادی است و آنچه بیداد می‌کند فقر و خشونت است.

* رابطه با آمریکا ضامن رفاه مردم نیست

متاسفانه این انگاره که رابطه با آمریکا برآورنده سعادت و رفاه مادی است این روزها از سوی بسیاری محافل در جامعه مطرح می‌شود اما همان‌طور که در خصوص مصر و در خصوص پاکستان بیان شد، نه‌تنها اتحاد این دو کشور با ایالات متحده به بهبود شرایط در عرصه اقتصادی نینجامیده و به رفاه مردم مصر و پاکستان منجر نشده است، بلکه بعضا دردسرهایی را هم برای مردم این دو کشور از پی داشته است از جمله کشتار مردم پاکستان توسط هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی.

منکر آن نیستیم که داشتن روابط خوب خارجی از شروط داشتن اقتصادی پویا است اما ریشه رفاه را باید در جایی غیر از روابط خارجی جست. توان بسیج نیروها و استعدادهای داخلی است که می‌تواند برای مردم رفاه آورد و اتفاقا همان‌طور که رئالیست‌های نوکلاسیک می‌گویند، همین توان است که ضامن روابط خارجی قدرتمند است.

اگر کشوری ساختار اقتصادی بیمار داشته باشد، با بهترین روابط با واشنگتن هم نمی‌تواند به رفاه اجتماعی دست پیدا کند و اگر توان بسیج نیروهای داخلی خود را داشته باشد، موفقیت اقتصادی‌اش مرهون رابط دوستانه با واشنگتن نخواهد بود.

انتهای پیام/ص