بوی ماه مهر که تقریباً از نیمه دوم شهریور ماه به مشام می‌رسد، شاید بیشتر یک حس نوستالژیک برای همه آنانی باشد که آغاز فصل مدرسه را با بو کردن دفترهای کاهی آغاز می‌کردند. جلد کردن دفاتر و نوشتن نام و نام‌خانوادگی توسط خوش ‌خط ترین فرد خانواده بر روی برچسب‌ها و چسباندن به روی دفتر و کتاب، بویی که از تراش کردن مداد به مشام می‌رسد و یا خرده‌ریزهای پاکن‌کن که برای جلوگیری از تذکر مادر پنهانشان می‌کردیم، همه و همه فقط یک چیز را به ما نوید می‌داد و امروز به دانش‌آموزان نوید می‌دهد و آن این که فصل، فصل آغاز مدرسه است و تابستان آخرین نفس‌هایش را می‌کشد. شاید به این موضوع هم فکر می‌کردیم که اولین موضوع انشای مدرسه‌مان این خواهد بود که تابستان را چگونه گذراندید، همه اینها حسی است که تقریباً با هر پیر و جوانی همراه است، اما تب و تابی که در پایان شهریور برای خرید لوازم‌التحریر و کتب مدرسه وجود دارد چیز دیگری است. برای بررسی این تب و تاب و همچنین قیمت انواع لوازم‌التحریر گشتی در بازار لوازم‌التحریر شهر تهران و نمایشگاه عرضه لوازم‌التحریر در مصلی تهران زده‌ایم.

وزارت بازرگانی سابق و وزارت صنعت فعلی، برای کنترل افزایش تقاضای لوازم‌التحریر از دیرباز برنامه‌های مختلفی برای تنظیم بازار داشته‌اند. در دهه گذشته این برنامه‌ها با توزیع دفاتر دولتی که آرم وزارت بازرگانی روی آن بود انجام می‌شد اما امروز از دفاتر دولتی خبری نیست و نمایشگاه‌های عرضه مستقیم کالا سعی می‌کنند تا حدی بازار لوازم‌التحریر را تنظیم کنند.

یدالله صادقی در پاسخ به این سؤال فارس که آیا لوازم‌التحریر یارانه دولتی دریافت می‌کند یا خیر؟ می‌گوید: لوازم‌التحریر و دفترچه‌های دانش‌آموزی یارانه دولتی دریافت نمی‌کنند. البته پیش از این هم رئیس شورای اصناف کشور اعلام کرده بود که امسال خبری از دفتر دولتی نخواهد بود.

با این پیش‌فرض که هیچگونه یارانه‌ای به لواز‌م‌التحریر و دفترچه‌های دانش‌آموزی از سوی دولت داده نمی‌شود در بازار لوازم‌التحریر به قیمت‌ها به چشم خریدار نگاه کردیم. قیمت انواع دفترچه‌هایی که در نمایشگاه مصلی تهران بود متفاوت است به نحوی که در یکی از غرفه‌ها دفتر 60 برگ سیمی با جلد تلقی 3700 تومان، 60 برگ معمولی 2900 تومان، 40 برگ سیمی تلقی 3300 تومان، 80 برگ سیمی تلقی 4300 تومان، 100 برگ با جلد معمولی 3500 تومان، 160 برگ سیمی 6500 تومان، 200 برگ سیمی تلقی 8700 تومان عرضه می‌شد و البته بودند غرفه‌هایی که دفتر 50 برگ معمولی را به قیمت 2000تومان و 80 برگ را به قیمت 2800 تومان عرضه می‌کردند.

با گشتی در بازار می‌شد قیمت انواع مداد و پاک‌کن و تراش را به دست آورد، به نحوی که مداد فابرکستل در بسته‌بندی 12 عددی 5500 تومان، مداد کنکو در بسته‌بندی 12 عددی 5000 تومان، پاک‌کن فابرکستل 500 تومان و سایر پاک‌کن‌های معمولی از 300 تا 600 تومان با قیمت متغیر عرضه می‌شد. همچنین تراش نیز با قیمت‌های بین 500 تا 1000 تومان عرضه می‌شد، اما تراش رومیزی به قیمت 6000 تومان عرضه می‌شود.

برخی غرفه ها در نمایشگاه مصلی تهران ابتکار به خرج دادند و پک‌هایی را آماده کرده بودند تا برای مشتریان جذابیت ایجاد کنند. در یکی از پک‌های آماده شده سه عدد دفتر 100 برگ، 2 عدد دفتر 80 برگ و سه عدد دفتر 40 برگ به قیمت 10 هزار تومان عرضه می‌شد یعنی به طور متوسط هر دفتر هزار تومان قیمت‌گذاری شده بود.

همچنین ورق A4 در بسته‌بندی‌هایی که وجود داشت 12 هزار تومان و یک بسته ورق A5 نیز به قیمت 5000 تومان عرضه می‌شد.

از نکات قابل توجه در نمایشگاه مصلی این بود که عرضه کیف مدرسه به ندرت دیده می‌شد و اگر هم بود قیمت‌ها با بیرون تفاوت چندانی نداشت به نحوی که کیف مدرسه ابتدایی با قیمت 45 هزار تومان در این نمایشگاه عرضه می‌شد.

به گزارش فارس، برخی از نمایندگی‌های لوازم‌التحریر نظیر یونی‌بال، نهال، کیارنگ و آزاده به صورت مستقیم و با حذف واسطه‌ها اقدام به عرضه کالاهای خود در این نمایشگاه کرده بودند.

در یکی از غرفه‌ها که محصولات تقریباً از کیفیت و قیمت مناسبی برخوردار بود، مداد اتود نیم به قیمت 3800 تومان، خودکار کنکو به قیمت 700 تومان، پاک‌کن فانتزی به قیمت 750 تومان، خودکار رنگی کنکو به قیمت 800 تومان، قیمت خودکار لانتو به قیمت 600 تومان، مداد فانتزی به قیمت 400 تومان، پاک‌کن فکتیس به قیمت 500 تومان، تراش میرانو به قیمت 500 تومان، خط‌کش ژله‌ای 1300 تومان، دفتر سیمی سه بعدی 4500 تومان و دفتر نقاشی 50 برگ به قیمت 2000 تومان عرضه می‌شد.

از نکاتی در نمایشگاه امسال نظر را جلب می‌کند، این است که علی‌رغم هشداری که مسئولان داده بودند دفاتر و همچنین لوازم‌التحریر، کیف مدرسه، ظروف غذا و قمقمه با طرح‌هایی از کمپانی‌های بزرگ نظیر دیزنی عرضه می‌شد به نحوی که می‌شد دفاتری با طرحهای سیندرلا، انگریبرد، گربه کیتی و یا حتی طرحهایی از مرد عنکبوتی را در این نمایشگاه دید.

فارغ از اینکه برخی از این شخصیتها، شخصیتهای محبوب کودکان هستند اما نمی‌شود از آثار مخرب فرهنگی آن چشم‌پوشی کرد چرا که نحوه نمایش سیندرلا بر روی لوازم‌التحریر و دفترچه‌های دانش‌آموزی شاید کمترین اثر تخریبی که داشته باشد، ترویج بی‌حجابی در بین دانش‌آموزان است، یا اینکه دانش‌آموزان مدارس که در سنین پایین شخصیت فرهنگی آنها شکل می‌گیرد آنچه را که برای خود الگو قرار می دهند و یا تبدیل به شخصیت محبوبشان می‌شود و یا حتی با هر بار تورق دفتر مشق خود آنچه باید در مقابل چشمانشان باشد تصویر سیندرلایی است که با ارزش‌های فرهنگی ما تفاوت زیادی دارد.

البته نمی‌توان از تلاش مسئولان برای رونق شخصیت‌های ایرانی و همچنین قهرمانان به افسانه‌های ایرانی سخن نگفت، چرا که امسال حوزه هنری در اقدامی مؤثر اقدام به عرضه دفاتری با استفاده از افسانه‌ها و شخصیت‌های ایرانی کرده است که این دفاتر از قیمت و کیفیت مناسبی برخوردار است اما واقعیت این است که سهم این دفاتر در بازار لوازم‌التحریر تهران کمتر از 10 درصد است. وقتی این موضوع را با رئیس سازمان صنعت مطرح می‌کنیم او می‌گوید 80 درصد لوازم‌التحریر عرضه شده در کشور وارداتی و خارجی است.

به نظر می‌رسد مسئولان فرهنگی کشور در این خصوص باید برنامه بلندمدتی داشته باشند تا ابتکاری را که حوزه هنری در تصویرسازی شخصیت‌ها و افسانه‌های ایرانی انجام داده است را با سرمایه‌گذاری مناسب توسعه داده تا و از بروز و نفوذ فرهنگ غربی در اذهان کودکان جلوگیری کنند.